حواشی انتخابات آمریکا پایان می‌پذیرد؟
در صورتی که شکایت‌های حقوقی ترامپ به اندازه‌ای مستحکم و متقن باشند که او بتواند اوضاع را تا بعد از ۸ دسامبر (۱۸ آذر) مبهم و معلق نگاه دارد، مشخص شدن رئیس‌جمهور آمریکا ممکن است وارد روندهای پیچیده و عجیبی شود که سابقه نداشته است.
به گزارش راهبرد معاصر «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا تا به حال از پذیرش برآوردی که رسانه‌ها از نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا درباره پیروزی «جو بایدن» در این رقابت اعلام کرده‌اند خودداری کرده است. او یکبار در توئیتی حتی از اینکه چرا باید رسانه‌ها نتیجه انتخابات آمریکا را اعلام کنند ابراز تعجب کرده است.
از اظهاراتی که ترامپ، مقام‌های دولت او و حتی اعضای حزب جمهوری‌خواه تا به حال مطرح کرده‌اند اینطور برمی‌آید که پذیرش شکست دست‌کم فعلاً در دستور کار ترامپ نیست. روز گذشته (سه‌شنبه) یکی از مشاوران ستاد انتخاباتی ترامپ گفت که «پذیرش شکست» جایی در دایره واژگان تیم ترامپ ندارد. علاوه بر او، «مایک پامپئو»، وزیر خارجه آمریکا هم به صراحت تأکید کرد که خبری از انتقال قدرت به تیم «جو بایدن» نیست. او گفت: «قدرت منتقل می‌شود اما به دولت دوم ترامپ.»
نه در قانون اساسی و نه در قوانین فدرال آمریکا، اذعان به شکست جزو شرایط لازم برای رسمی شدن نتیجه انتخابات نیست. با وجود این، پذیرش شکست دست‌کم از 2 لحاظ حائز اهمیت است: اولاً، پذیرش شکست، انتقال مسالمت‌آمیز قدرت را در تمام بخش‌های قوه مجریه امکان‌پذیر می‌کند و دوم اینکه، مشخص می‌کند که نامزد بازنده به دنبال تحریک طرفدارانش و توسل به خشونت‌های خیابانی نیست.
ترامپ تا به حال با چالش عمده‌ای از سوی حزب جمهوری‌خواه مواجه نشده و هیچ نشانه‌ای حاکی از اینکه بخواهد تا روز تحلیف از موضعش کوتاه بیاید، مشاهده نمی‌شود. این رفتارها موجب طرح این سئوالات می‌شود که چالش‌های حقوقی این انتخابات تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و اگر ترامپ بخواهد بعد از روز تحلیف در کاخ سفید بماند چه اتفاقی می‌افتد؟
در انتخابات قبلی آمریکا اینکه نامزدها نتیجه انتخابات را به چالش بکشند سابقه داشته، اما هیچ نامزدی تا به حال کار را تا حد امتناع از ترک قدرت کش نداده است؛ رفتارهای ترامپ اما به گونه‌ای است که موجب می‌شود بعیدترین گزینه‌ها هم رویدادهایی ممکن به نظر برسند.
فرض کنیم بایدن پس از شمارش رسمی آرای ایالتی رسماً رئیس‌جمهور آمریکا اعلام شود و ترامپ بیانیه‌ای به این شرح صادر کند: «برنده واقعی انتخابات من هستم و چهار سال دیگر در قدرت باقی خواهم ماند.» در چنین حالتی، جو بایدن، مراسم تحلیف را برگزار خواهد کرد و سرویس مخفی آمریکا، ترامپ را از کاخ سفید بیرون خواهد کرد.
با وجود این، اگر شکایت‌های ترامپ به گونه‌ای باشد که جدال بر سر نتیجه را وارد فرایندهای حقوقی پیچیده و طولانی‌مدت کند امکان عزل ترامپ از قدرت وجود نخواهد داشت و کسی قدرت خارج کردن او از کاخ سفید نخواهد داشت. در زیر هر یک از این دو حالت بررسی شده‌اند.
اگر شکایت‌های ترامپ به نتیجه نرسد
قانون اساسی آمریکا متن صریحی درباره شرایط اتمام دوران ریاست‌جمهوری یک سیاستمدار و آغاز دوره ریاست‌جمهوری فرد دیگری دارد. در متن متمم 20 قانون اساسی آمریکا آمده است: «دوران ریاست‌جمهوری رئیس‌جمهور و معاون رئیس‌جمهور عصر بیستمین روز ژانویه به اتمام می‌رسد و دوران ریاست‌جمهوری نفر بعد پس از آن اغاز می‌شود.»
در شرایطی که بایدن برنده انتخابات اعلام شود و شکایت‌های حقوقی ترامپ هم عملاً به سرانجام نرسند جو بایدن روز 20 ژانویه مراسم تحلیف را برگزار خواهد کرد. ترامپ باید قاعدتاً در این مراسم حضور پیدا کند و در صندلی پشت سر بایدن بنشیند. اما اگر ترامپ بخواهد مراسم را از کاخ سفید تماشا کند و در مراسم تحلیف حضور پیدا نکند ابتکار عمل، بعد از این مراسم در دستان جو بایدن خواهد بود.
رئیس‌جمهور جدید اختیار دارد به سرویس مخفی دستور دهد رئیس‌جمهور سابقی را که از ترک کاخ سفید امتناع می‌کند، همانند هر فرد دیگری از کاخ سفید بیرون کند. بنابراین، در حالتی که شکایت ترامپ به سرانجام نرسد و بایدن هم رسماً برنده انتخابات اعلام شود، از 20 ژانویه به بعد ترامپ دیگر رئیس‌جمهور نیست و جو بایدن، رئیس‌جمهور جدید خواهد بود.
آیا ارتش آمریکا ممکن است به نفع ترامپ وارد عمل شود؟ «مارک میلی»، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا روز 3 نوامبر این گزینه را رد کرد و گفت: «در صورتی که مناقشه‌ای بر سر انتخابات وجود داشته باشد، طبق قانون، دادگاه‌ها و کنگره آمریکا ملزم به حل و فصل اختلافات هستند نه ارتش.»
اگر شکایت‌های ترامپ طولانی شود
در شرایط عادی روز 8 دسامبر، آخرین ضرب‌الاجل حل و فصل مناقشه‌های انتخاباتی است. «مجمع گزینندگان» (کالج انتخاباتی) رسماً روز 14 دسامبر به رئیس‌جمهور جدید رأی می‌دهد و پس از آن کنگره آمریکا دو هفته قبل از برگزاری مراسم تحلیف (روز 6 ژانویه) نتیجه انتخابات را تأیید می‌کند.
اگر بعد از ضرب‌الاجل حل و فصل مناقشه‌های انتخاباتی، ترامپ و تیم او چالش‌های حقوقی قدرتمندی را علیه نتایج انتخابات مطرح کرده باشند به نحوی که کنگره نتواند تا روز 6 ژانویه رسماً نتیجه را تأیید کند در این حالت هیچ کس نمی‌تواند ترامپ را از قدرت عزل کند.
«لیندسی کان»، کارشناس حقوق انتخاباتی در گفت‌وگو با پایگاه ووکس گفت: «چنانچه رئیس‌جمهور نتیجه انتخابات را نپذیرد و از قدرت کنار نرود، تا وقتی که نتیجه انتخابات مشخص نشود هیچ کاری نمی‌تواند انجام دهد. به عبارت دیگر، ترامپ می‌تواند تا بعد از 20 ژانویه در کاخ سفید باقی بماند.»
برای توضیح درباره اینکه چه حالت‌هایی ممکن است در این شرایط پیش بیاید، اطلاع از تقویم انتخاباتی آمریکا مهم است. در زیر نگاهی به این تقویم انداخته و بعد درباره حالت‌های مختلفی که ممکن است پیش بیاید توضیح خواهیم داد.
سوم نوامبر 2020: روز انتخابات- در این روز مردم رأی خودشان به گزیننده‌های رئیس‌جمهور را خواهند داد. همان‌طور که در بالا گفته شد در اکثر ایالت‌ها نام گزیننده‌ها در برگه‌های رأی نیست، با این حال آرایی که مردم به صندوق می‌اندازند در واقع رأی به این گزیننده‌ها است.
8 دسامبر 2020: ضرب‌الاجل حل مناقشات انتخاباتی- همه اختلاف‌ها بر سر شمارش یا بازشمارش آرا باید تا این تاریخ حل شده باشند.
14 دسامبر 2020: تشکیل جلسه مجمع گزینندگان- گزیننده‌ها در هر ایالت تشکیل جلسه می‌دهند و رأی خودشان را برای انتخاب رئیس‌جمهور و معاون رئیس‌جمهور به صندوق می‌اندازند. هر گزیننده رأیش را روی برگه مخصوص می‌نویسد و آن را امضا می‌کند. این برگه‌ها به افراد مختلفی رسانده می‌شوند: یک رونوشت از آن برای رئیس سنا فرستاده می‌شود و همین نسخه است که بعداً شمارش خواهد شد. رونوشت‌های دیگر این رأی برای وزیر امور خارجه، اداره آرشیو ملی و اسناد و رئیس هیئت قضات ایالتی که جلسه مجمع گزینندگان در آن تشکیل می‌شود ارسال می‌شوند.
23 دسامبر 2020: ضرب‌الاجل دریافت برگه‌های رأی- رأی گزیننده‌ها از همه ایالت‌ها بایستی تا این تاریخ توسط رئیس سنا دریافت شود.
6 ژانویه 2021: شمارش آرای الکترال- کنگره آمریکا جلسه‌ای با حضور نمایندگان مجلس سنا و مجلس نمایندگان برای شمارش آرای الکترال تشکیل می‌دهد.
20 ژانویه 2021: روز تحلیف رئیس‌جمهور- رئیس‌جمهور منتخب سوگند یاد کرده و رئیس‌جمهور ایالات متحده می‌شود.
در صورتی که نتیجه بازشماری آرا یا مناقشه بر سر انتخابات تا 8 دسامبر مشخص شوند، ایالت‌ها می‌توانند گزیننده‌های خودشان را انتخاب کنند. در این حالت مشخص است که روال کار، بعد از 8 دسامبر تا روز 20 ژانویه ادامه می‌یابد و اگر بایدن رسماً رئیس‌جمهور اعلام شود، او روز 20 ژانویه رئیس‌جمهور آمریکا خواهد بود.
اما در حالتی که چالش‌ها بر سر نتیجه بعد از 8 دسامبر ادامه داشته باشند، تعیین پیروز انتخابات وارد سناریوهای بسیار پیچیده و مبهمی خواهند شد. «ادوارد فولی»، استاد دانشگاه در رشته حقوق در بررسی‌ای که بر سر این موضوع انجام داده نوشته در چنین شرایطی، ایالت‌هایی مانند ایالت‌های کلیدی «پنسیلوانیا»، «کارولینای شمالی»، «میشیگان» و «ویسکانسین» که فرماندارهای آنها دموکرات است اما مجالس ایالتی آنها در اختیار جمهوری‌خواهان است ممکن است دو گروه متفاوت گزیننده انتخاب کنند (فرماندارها گزیننده‌هایی که به بایدن رأی می‌دهند و مجلس، گزیننده‌هایی که ترامپ را رئیس‌جمهور اعلام می‌کنند.)
در این حالت، رئیس مجلس سنا (یعنی مایک پنس، معاون ترامپ) موظف به حل این مناقشه است. رئیس سنا ممکن است تصمیم بگیرد هر دو دسته این آرای الکترال در ایالت‌های مذکور را حذف کند و این به معنی ان است که هیچ نامزدی، 270 رأی لازم برای رسیدن به ریاست‌جمهوری را نخواهد داشت.
در این حالت، اعضای کنگره باید رئیس‌جمهور و معاون رئیس‌جمهور را انتخاب کنند. مجلس نمایندگان مسئول انتخاب رئیس‌جمهور است. فرایند رأی‌گیری به این صورت است که هیئت نمایندگان هر ایالت، یک رأی در اختیار دارند. اگر فردی 26 رأی (از 51 رأی ممکن) بگیرد به عنوا رئیس‌جمهور انتخاب خواهد شد.
مجلس سنا مسئول انتخاب معاون رئیس‌جمهور است. در اینجا هر سناتور یک رأی در اختیار دارد و در صورتی که نامزدی 51 رأی به دست بیاورد به عنوان معاون رئیس‌جمهور انتخاب خواهد شد. در حالت بعیدی که سنا معاون رئیس‌جمهور را انتخاب کند اما مجلس نمایندگان نتواند رئیس‌جمهور را انتخاب کند، معاون رئیس‌جمهور وظایف رئیس‌جمهور را انجام خواهد داد تا زمانی که مناقشات حل شوند.
نتیجه آنکه در صورتی که شکایت‌های حقوقی ترامپ به اندازه‌ای مستحکم و متقن باشند که او بتواند اوضاع را تا بعد از 8 دسامبر مبهم و معلق نگاه دارد، مشخص شدن رئیس‌جمهور آمریکا ممکن است وارد روندهای پیچیده و عجیبی شود که سابقه نداشته است.
تسنیم